KARBONDİOKSİT GAZI
Karbondioksit gazı yer altından doğal olarak veya atık baca gazından elde edilir. Karbondioksit gazı -56,6ºC 'de ve 4 bar basınçta aynı anda katı, sıvı ve gaz halinde bulunur. Karbondioksit sıvı halde yatay ya da dikey dışı yalıtım malzemeleri ile yalıtılmış, tek cidarlı içten soğutma sistemli veya Kryojenik tanklarda depolanabilir. Karbondioksit basınç olarak 13 - 20 bar ve -35 Cº - 55 Cº sıcaklıkta depolanır ve tırlar ile sevk edilir.
KARBONDİOKSİTİN BAŞLICA ÜRETİM ŞEKİLLERİ
Karbondioksit; Baca gazından, kimyasal reaksiyon sonucu, fermantasyon ( mayalanma sonucu) ve doğal kaynaklardan elde edilmektedir.
BACA GAZINDAN ÜRETİLEN KARBONDİOKSİT
Baca gazından Üretilen karbondioksitin içeriğinde kükürtlü bileşikler, aromatik bileşikler ve kanserojen etkiye sahip benzen gibi bileşiklerin olmasından dolayı, Ülkemizde 1990 lı yıllarda kanun ile gıda ve ecza sanayinde kullanılması yasaklanmıştır.
DOĞAL KARBONDİOKSİT
Doğal karbondioksit, yeraltı kaynaklarından elde edilmektedir. Türkiye de başlıca denizli kızıldere havzası, Niğde Kemerhisar havzası ve Aksaray havzasında üretilmektedir. İlk olarak 1990 lı yıllarda doğal olarak üretilmeye başlanılan karbondioksit Niğde havzasında Güney Doğalgaz tarafından üretilmiştir.
Firmamız, doğal karbondioksit üretimi yapan Güney Doğalgaz'ın Mersin bayisidir.
FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
Adı : Karbondioksit
Kimyasal formül : CO2
( moleküler yapısı: O=C=O )
Moleküler ağırlık : MCO2 = 44,011 kg/kmol
Moleküler normhacim : Vmn = 22,263 m3/kmol
Özgül gaz sabiti : RCO2 = 0,1889 kJ/(kg.K)
Gazın Yoğunluğu
(0°C ve 101.3kPa) : Ln = 1,977 kg/m3
Gazın rölatif yoğunluğu
(0°C ve 101.3 kPa, hava=1) : d = 1,529
Kritik sıcaklık : tcrit = 31 °C
Kritik basınç : pcrit = 73,83 bar
Kritik yoğunluk : Qcrit = 466 kg/m3
Süblimleşme noktası
:
ts = -78,9 °C ( 0,981 bar basınç )
Üçlü nokta
:
tT = -56,6 °C ( 5,18 bar basınç )
Ayrışma sıcaklığı
:
Yaklaşık 1200 °C den fazla, ayrışma oranı yaklaşık hacımca %0.032
Gazın rengi
:
Renksiz
Yanma esnasında reaksiyon :
Yanıcı değildir, ateş söndürücü
Normal koşullar altında reaksiyon :
Kararlı molekül, inert gaz olarak kullanılır.
Su ile reaksiyonu :
CO2+H2O = H2CO3
Suda çözünen karbondioksitin sadece 0.1% si karbonik asit (H2CO3) diye bilinen zayıf bir asit oluşturur. Karbonik asitin pH ı sıcaklık ve basınca bağlı olarak 3.7 ile 3.3 arasında değişir. Bu asitik özelliği, su arıtma ve alkali sıvıların nötralizasyonunda, karbondioksite uygun bir pH kontrol aracı özelliği kazandırır.
Koku :
Kokusuz
Tat :
Nötr, hafif asitik
Toksite :
Toksik değildir.
Kritik eşik değerleri :
5000 ppm
Tıbbi kullanım :
Solunum cihazlarında %3 ile %5 arasında
Solunan havada yüksek konsantrasyon olması durumunda :
%3-%5 arasında:
Soluma oranında %100-300 artış.
%7-%10 arasında:
Oksijen eksikliğine bağlı bilinç kaybı.
KABONDİOKSİT GAZININ YAŞAMIMIZDAKİ YERİ
Metal kaynağında inert bir örtücü olarak
Amonyum bikarbonat, potasyum karbonat, kalsiyum karbonat gibi tuzların presipitasyonu, penisilin üretimi, pH ayarlayıcı asit olarak
Demir paketleme, pota yüzeylerinin sertleştirilmesi
Organik Tarımda ve Seralarda
Çimento iyileştirmede
Gübre olarak
Hava yastıklarında
Cankurtaran botlarının şişirilmesinde, torpido itici
Madenlerde patlayıcı yerine, patlayıcı maddelerin soğutulmasında
Aerosol ve yangın tüplerinde, yangın söndürme sistemlerinde
Tehlikeli sıvıların transferi
Petrol çıkarmada
Fıçı bira, kola, Maden Suyu gibi içeceklerde
Dondurulmuş gıda, meyve sebze ve çiçek stoklaması ve muhafazası
Çabuk bozulabilen maddelerde paketleme tazeliği koruma
Dondurma, süt, tereyağı üretiminde
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
Karbondioksit gazı boğucu buhara sahiptir. Havadan 1,53 kat ağırdır. Mesleki maruz kalma sınırı ( TLV ) 5000 Vpm kadardır. Karbondioksit atmosfer basıncında sıvı halde bulunmaz, 4 bar da kapalı bir kapta sıvı halde bulunabilir. Gazın katı fazı olan duruma kuru buz denir, deri üzerinde soğuk yanıkları oluşturabilir. Atmosfer basıncı yaklaşık % 0,035 oranında karbondioksit bulunmaktadır. |
